Królik

Podstawowe informacje

• króliki żyją w domu 7 do 10 lat
• powinny być sterylizowane/kastrowane, tak jak koty i psy, przede wszystkim ze względów zdrowotnych, ale także dla uniknięcia niepożądanych zachowań czy ciąży
• większość królikow nie lubi być trzymana na rękach, wolą leżeć obok człowieka
• muszą mieć coś swojego do żucia, inaczej będą podgryzać Twoje rzeczy, trzeba się liczyć z tym, że mogą gryźć sprzęty w mieszkaniu
• liniejący królik gubi bardzo dużo sierści, trzeba go często wyczesywać
• króliki mogą być nauczone korzystania z kuwet 
• króliki uwielbiają bawić się kartonowymi pudełkami, rurami etc., grubymi katalogami handlowymi, wyrobami wiklinowymi, gałązkami - jest to konieczne dla stymulowania ich rozwoju
• potrzebują odpowiedniej, zdrowej diety 
• króliki muszą być chronione przez zwierzętami drapieżnymi, truciznami, temperaturami ekstremalnymi, kablami elektrycznymi i nieostrożnym podnoszeniem i trzymaniem
• na ogół nie lubią podróżowania i zmiany miejsc (zdarzają się wyjątki)
• można wyuczyć je pewnych prostych zachowań, ale nie należy oczekiwać zbyt wiele, gdyż robią tylko to, co leży w ich nautrze (nauczą się załatwiać w jednym miejscu, przychodzić na zawołanie)
• królik nie przyłączy się do zabaw, jak pies, ale pozwoli dołączyć do jego różnorodnej aktywności
• są zwierzętami ciekawskimi i towarzyskimi, a przy tym często wielkimi indywidualistami
• bywają wielkimi pieszczochami i wymagają sporo uwagi
• króliki jako zwierzęta domowe to dobry wybór dla tych, którzy lubią obserwować naturę bez częstego ingerowania w to, co się dzieje.

RASY:

Rasy hodowane w Polsce
Rasy królików dzieli się według długości ich okrywy włosowej, mamy więc:
 rasy normalnowłose
 Rasy te charakteryzuje okrywa włosowa składająca się ze stosunkowo długich (3,5 - 4,0 cm) i grubych włosów pokrywowych, nazywanych potocznie ościstymi, oraz znacznie delikatniejszych i krótszych (1,8 - 2,5 cm), lecz za to o wiele gęsztrzych włosów puchowych. O dużej wartości futra tych ras decyduje równomiernie wyrośnięte i gęste podszycie oraz dobrze wykształcone i sprężyste włosy pokrywowe.
 W tej grupie wyróżnia się także rasy:
  -mięsno - futerkowe - waga dorosłego osobnika przekracza 4,5 kg. Trzymane są głównie dla mięsa z powodu rzadszego futra.
  -futerkowo- mięsne - Dorosły królik waży 3,0 - 4,5 kg. Trzymane są dla mięsa jak i dla skór.
  -futerkowe- Ważą poniżej 3 kilogramów. Trzymane są głównie przez amatorów z powodu bardzo gęstego futra. Ale także jako zwierzęta laboratoryjne.
 Rasy długowłose
  Posiadają długi, delikatny włos, nadający się do przędzenia, długości 5 -15 cm. Wełnę z tych królików pozyskuje się poprzez wyczesywanie, skubanie jak i sztrzyżenie.
 Rasy krótkowłose
  Charakteryzuje je okrywa włosowa nie przekraczająca 2,5 cm. jest ona gładka, przypomina wyglądem plusz. Króliki tych ras są delikatniejsze jak i mniej plenne od ras normalnowłosych.
   Reksy Rasa ta powstała we Francji około 1924 roku i była wielką rewelacją hodowlaną. Króliki te odznaczają się zmarniałymi włosami pokrywowymi, nie wystającymi ponad podszycie. Barwa okrywy włosowej jest różna w hodowli spotykane są barwy: kasztanowo brązowa, czarna, brązowa, niebieska, biała i szynszylowata. Ciężar królika wynosi 3,5 - 4, 5 kilograma. Królik ten nie posiada wąsów. Jest hodowany głównie przez amatorów.

ŻYWIENIE:

Królicza dieta to przede wszystkim dobrej jakości siano, granulat, zielenina oraz woda. Siano i woda powinny być dostępne 24h na dobę. Woda powinna być czysta (nie z kranu) i w temperaturze pokojowej. Królik wymaga żywienia zgodnego z naturą jego gatunku, zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym. Właściwe żywienie jest podstawą prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. Króliki nie powinny jeść ludzkiego jedzenia, gdyż ich układ pokarmowy nie jest do tego przystosowany. W naturze króliki żywią się trawami, ziołami, gałązkami, listkami i korzonkami.

Siano stanowi bardzo ważny składnik diety, pozwala przesuwać się treści pokarmowej zmniejszając ryzyko pojawienia się np. zatorów (tak niebezpiecznych np. w okresie linienia), jedząc je królik ściera sobie zęby, które rosną mu przez całe życie. Niektórzy sądzą, że można podawać w tym celu suchą bułkę, ale są w błędzie. Bułka zapycha jedynie brzuch królika, a zawarte w niej piekarskie dodatki mogą jedynie zaszkodzić, bo przecież króliki nie powinny jeść ludzkiego jedzenia, ich system trawienny nie jest na to przygotowany. Siano dostarcza królikowi błonnika.

Granulat to suszona zmielona zielenina zawierająca niezbędne dla królika składniki, takie jak witaminy i minerały. Przez pierwsze 6 miesięcy życia króliki powinny dostawiać go więcej, później trzeba stopniowo ograniczać dostęp do tego pokarmu (np. po pół godzinie od podania zabierać miseczkę). Jeśli można mówić o jakiejś normie ilościowej to jest to łyżka stołowa dwa razy dziennie na jednego królika. Na rynku polskim godne polecenia są granulaty firmy Versele Laga (Cuni Duo, Cuni Pro i Cuni Complete). Granulat to same ciemnozielone pałeczki, nie można tego mylić z mieszankami tak szeroko dostępnymi na rynku, które są niezdrowe i zbyt kaloryczne. Tak samo kolby i inne dodatki, które cieszą jedynie oko i "kieszeń" producenta oraz sprzedawcy. Można samemu robić takie smakołyki np. susząc jabłuszka, marchewkę, natkę i inne warzywa.

Od 3 miesiąca życia królika można zacząć wprowadzać do diety zieleninę. Wprowadzamy każde warzywo oddzielnie: np. dajemy kawałek selera wielkości kostki do gry i obserwujemy czy nie ma po nim rozwolnienia; przez kolejne dni można stopniowo podawać coraz więcej, jeśli nadal brak rozwolnienia to wpisujemy seler do naszego króliczego menu. Warzywa podawane królikowi muszą być oczywiście świeże, nie pryskane, nie zwiędnięte, nie zgniłe, bez grzyba itp. Jednym słowem, trzeba dokładnie obejrzeć, co się daje. Każde warzywo płuczemy pod bieżącą wodą i osuszamy. Nie wolno podawać mokrych i wilgotnych warzyw, gdyż powodują one wzdęcia i zatory, co, zwłaszcza u młodych królików, kończy się śmiercią. Królika można przyzwyczaić do nieosuszonej zieleniny powoli i stopniowo, jednak powinien być to królik nie miewający problemów z przewodem pokarmowym, w wieku powyżej 6 miesięcy. Należy wziąć pod uwagę, że króliki też mają swoje gusta. Dane warzywo ma prawo im nie smakować, a za innym mogą przepadać. Jeśli podajemy w kółko to samo, to dany składnik może nagle zbrzydnąć. Jest to całkowicie normalne.

WARZYWA I ZIOŁA:

-natka marchewki
-natka pietruszki
-bazylia
-cykoria
-kiełki słonecznika, brokuła, rzodkiewki
-brokuły
-seler
-marchewka (jako smakołyk)
-liście rzodkiewki, maliny, słoneczników, winogron
-koperek
-mlecz
-sałata rzymska
-buraki
-papryka
-liście kalarepy (ostrożnie, może powodować biegunki)
-melisa
-roszponka
-endywia
-kiełki owsa

OWOCE:

-jabłka
-truskawki
-maliny
-gruszki
-śliwki
-brzoskwinie
-ananasy
-jagody
-melony
-pomarańcze
-mandarynki
-kiwi
-banany (uwaga bardzo kaloryczne, podawać w małych ilościach i rzadko)

KOLBY I DROPSY:

Kolby i dropsy reklamowane są jako świetna zabawa, piszą na opakowaniach że są niezbędne do ścierania zębów, dają do zrozumienia że zwierzę będzie zaniedbane, smutne i wpadnie w depresję jeśli nie podacie im dropsa lub kolby. Nie jest to prawdą, gdyż dropsy i kolby można nazwać króliczymi fast-foodami, cieszą one kieszeń producenta a szkodzą królikom. Są nic nie warte i nie powinny należeć do króliczego menu.

WODA:

Podstawowy składnik organizmu zwierzęcia stanowi woda. Krew zwierzęcia zawiera jej 80%, a skóra i narządy wewnętrzne 50 - 80%. Ograniczenie podawania zwierzęciu wody ma dla niego groźniejsze następstwa niż głodowanie. Głodujące zwierzę może utrzymać się przy życiu mimo spadku masy ciała o 50%, gdy tymczasem utrata ponad 10% zawartości wody w organizmie może już być przyczyną śmierci. Organizm sam reguluje ilości wody na właściwym poziomie. W zależności od utraty wody (w moczu, kale i pocie) królik odczuwa pragnienie i odpowiednio dużo pije. Szczególnie dużo wody potrzebują króliki żywione paszami suchymi jako monodietą, w okresie upałów oraz samice kotne i karmiące. Niedostateczne pojenie samic w tym czasie bywa często przyczyną poronień i zjadania noworodków. Obfitego pojenia wymaga także rosnąca młodzież. Króliki piją wodę w dowolnych porach dnia. Przy żywieniu tradycyjnym, tj. z udziałem pasz objętościowych soczystych, dorosły królik ras średnich wypija do 0,25 l wody na dzień, natomiast samica w końcowym okresie ciąży i w czasie laktacji l - 2l wody. Królik żywiony paszami suchymi wypija dziennie około 100 cm3 wody na l kg żywej wagi (Kaługin). W literaturze spotyka się zalecenia, aby królikom rosnącym żywionym takimi paszami w wieku około 3 miesięcy podawać do picia każdemu około 0,5 l wody na dzień,samicom wysokokotnym około l l, a samicom karmiącym 7 - 8 królicząt od 3 do 4 l wody.

HIGIENA:

PIELĘGNACJA FUTRA I USZU:

Króliki są bardzo czystymi zwierzętami i zazwyczaj nasza pomoc w utrzymaniu higieny ich futerka nie jest potrzebna. Do naszych zadań należy tylko kontrola stanu sierści czy uszu. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy nasza ingerencja może okazać się konieczna. Jednak pamiętajmy, że często problemy z utrzymaniem własnej higieny mają króliki, które są chore. Dlatego obserwujmy uważnie zwierzaka i jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy (np. kłopoty trawienne, brudne okolice intymne) koniecznie udajmy się z pupilem do lekarza weterynarii.

PIELĘGNACJA FUTRA:

Pielęgnacja futra królika polega na wyczesywaniu go raz w tygodniu niezbyt twardą szczotką. W przypadku królików rasy reks rezygnujemy ze szczotkowania ze względu na dość specyficzny typ sierści tej rasy. Królik o długim futrze musi być wyczesywany codziennie, aby nie dopuścić do tworzenia się kołtunów i filcowania sierści. W okresie linienia powinniśmy szczotkować zwierzę częściej, nawet 4 razy w tygodniu. Pomoże to pozbyć się dużych ilości martwego włosa.

Szczotkując królika należy też obejrzeć spód łap zwierzęcia. Futro nie może tam być sfilcowane, nie powinny też występować żadne ranki (jeśli zauważymy, że jest inaczej należy przyjrzeć się podłożu w klatce królika, gdyż to ono może być przyczyną nieprawidłowego wyglądu łapek – jeśli jest nieprawidłowe, należy je zmienić na delikatniejsze).

Należy też dokładnie skontrolować futro w okolicach odbytu i narządów płciowych (zwłaszcza fałdy skórne znajdujące się po ich obu stronach). Jeśli królik ma kłopoty trawienne może to objawiać się zabrudzeniami w okolicy odbytu. Niektóre króliki mogą też niedokładnie czyścić okolice narządów płciowych, co objawia się zaleganiem w fałdach skórnych wydzieliny łojowej (przypomina ona wyglądem brunatne strupki) oraz nieprzyjemnym zapachem. Aby pomóc oczyścić te miejsca, należy przetrzeć je wacikiem nasączonym oliwką dla niemowląt.

Kąpanie królika jest zabronione. Jeśli zwierzątko mocno się zabrudzi, myjemy tylko zanieczyszczone miejsce. Używamy w tym celu wacika zanurzonego w ciepłej przegotowanej wodzie po czym natychmiast starannie osuszamy zmoczone futro. Przemoczone króliki są bardzo podatne na przeziębienia. Nie należy też stosować do mycia wody chlorowanej, zwłaszcza do mycia wrażliwych okolic narządów płciowych (może to spowodować silne podrażnienia błon śluzowych). Zawsze też należy wyleczyć chorobę, która doprowadziła do silnego zabrudzenia sierści (np. biegunkę).

PIELĘGNACJA USZU:

Królicze uszy należy co jakiś czas kontrolować pod kątem czystości. Nie wolno doprowadzić do tego, aby zalegała w nich wydzielina, gdyż może to prowadzić do stanów zapalnych. Stany zapalne natomiast wymagają leczenia antybiotykiem.

U królików rasy baran zwisające uszy mogą wymagać częstszego czyszczenia, gdyż ich budowa utrudnia swobodny dostęp powietrza i dobrą wentylację.

Czyszczenie uszu polega na usunięciu zalegającej wydzieliny za pomocą zwilżonego odpowiednim preparatem patyczka do uszu. Nie należy używać suchego patyczka, gdyż możemy podrażnić powierzchnię ucha zwierzęcia i sprawić silny ból. Jeśli nie potrafimy wyczyścić uszu królika, najlepiej udajmy się do lekarza weterynarii, który wykona ten zabieg fachowo.

ROZMNAŻANIE:

Jeżeli zdecydujemy się na chowanie pary króliczków musimy liczyć się z powiększeniem naszej rodzinki. Króliki dojrzałość płciową osiągają w wieku 18 - 26 tygodni (uzależnione to jest od rasy). Króliki należą do zwierząt poliestrycznych, czyli wielorujowych i rozród ich może odbywać się w ciągu całego roku. Ruja samic może być przyspieszona obecnością samca i trwa od 12 do 36 godzin. Z innych źródeł posiadam informację gdzie uważa się, że cykl rujowy trwa około 12 dni, z których tylko 4 są niepłodne. Królice z dojrzałymi pęcherzykami można rozpoznać badając srom, który w okresie płodnym jest ciemnoczerwony lub fioletowy. Krycie samic które mają narządy płciowe blade,daje niski odsetek zapłodnienia. A więc ruję u samicy rozpoznaje się po lekkim obrzmieniu i zaczerwienieniu narządów płciowych oraz nerwowym, niespokojnym zachowaniu. Obserwuje się też u samic charakterystyczne pokładanie się i wyginanie grzbietu podczas głaskania oraz utratę apetytu. Należy pamiętać że do pokrycia samicy dopuszczamy wtedy gdy osiągnie wiek powyżej 9 miesięcy. Jeśli zauważymy te objawy u naszej samiczki, możemy zanieść ją do samca, nigdy odwrotnie, samica na obcym terenie jest bardziej uległa i chętniej dopuszcza samca, "u siebie" natomiast może być agresywna mimo gotowości do pokrycia.

Ciąża u królików trwa około 30 dni. W tym czasie należy zapewnić królicy spokój, możliwość ruchu i odpowiednią ilość pokarmu. Należy również umożliwić jej urządzenie gniazda. W tym celu można wstawić królicy do klatki dość spory domek, albo, na przykład, kartonowe pudełko z wyciętym otworem do wchodzenia. Królica sama urządzi gniazdo z siana i swojego futra. 

Po około 30 dniach królica rodzi zwykle od 4 do 6 młodych. Króliczki przychodzą na świat ślepe, głuche i zupełnie łyse.

Przestrzegam przed jakimkolwiek dotykaniem lub wyjmowaniem króliczków z gniazda, gdyż królica może odrzucić maluchy. W początkowym okresie życia młode żywią się wyłącznie mlekiem matki, która karmi je raz dziennie (przeważnie nocą).

PAMIĘTAJ! PRZED KUPNEM KRÓLIKA...

Przed przybyciem naszego wymarzonego pupila warto również dokonać przeglądu mieszkania. Mam tu głównie na myśli przewody elektryczne oraz rośliny – niektóre z nich mogą się okazać trujące dla naszych podopiecznych. Jeśli zakładamy, iż królik nie będzie mieć możliwości swobodnego poruszania się po całym mieszkaniu, warto zaopatrzyć się w kojec.

ZABAWKI:

W sklepach zoologicznych znajdziemy całą masę zabawek dla naszych podopiecznych, które z całą pewnością urozmaicą jego życie. Do najciekawszych wśród nich według mnie należy m.in. tunel, który przypomina prawdziwą norę króliczą oraz różnego rodzaju piłki z możliwością umieszczenia w nich pokarmu. Dla bardziej ambitnych królików można zakupić zabawki interaktywne.

KLATKA:

Przed zakupem królika najlepiej zasięgnąć informację od sprzedawcy, jakie mniej więcej rozmiary osiągnie on w wieku dojrzałym, co ułatwi nam właściwy wybór klatki. Osobiście jestem zdania, że im większa klatka, tym lepsza – oczywiście 
w miarę możliwości finansowych oraz powierzchni, jaką możemy na nią przeznaczyć. Bardzo ważna jest wysokość klatki – powinna być taka, by królik spokojnie mógł się wyprostować. Jeśli chodzi o szerokość to najlepiej przyjąć dwie długości królika, a głębokość to minimum jedna długość zwierzaczka. Warto też zwrócić uwagę na sposoby otwierania klatki. Przede wszystkim powinna być otwierana z przodu, tak by podopieczny mógł swobodnie wchodzić i wychodzić ze swojego pomieszczenia. Przydatna jest także możliwość otwarcia klatki z góry (co m.in. ułatwia podawanie pokarmu).

WYPOSAŻENIE KLATKI:

Kuweta w klatce powinna być stosunkowo wysoka – zapobiegnie to rozrzucaniu ściółki poza klatkę. Kolejnym istotnym elementem jest drabinka na siano. Należy jednak pamiętać, iż powinna ona być cały czas pełna – znam przypadki, kiedy króliki wskakiwały na drabinkę i przy próbie zeskoczenia łamały tylnie kończyny. Ze względu na to, że królik musi mieć stały dostęp do czystej wody (należy ją codziennie wymieniać), klatkę trzeba wyposażyć w poidełko. W sklepach znaleźć można miseczki oraz różnego rodzaju poidełka. Stosowanie miseczek nie jest najlepszym rozwiązaniem, gdyż królik może wylać wodę lub ją zanieczyścić, co może być źródłem chorób. Zdecydowanie lepsze do tego celu są poidełka. Miseczka na pokarm (metalowa lub plastikowa) powinna być mocowana do klatki. Można również używać misek ceramicznych wstawianych do klatki, jednak ich minusem jest to, iż zwierzątko może zabrudzać pokarm. Podobnie sprawa wygląda z lekkimi, plastikowymi miskami, które dodatkowo królik może przewracać i wysypywać z nich pożywienie. Klatkę należy wyłożyć ściółką, która powinna charakteryzować się dużą chłonnością. Do tego celu można wykorzystać: słomę, wióry, trociny lub ściółki granulowane.